Γενικές Προϋποθέσεις Επιλεξιμότητας Κατοικίας
Μία κατοικία, προκειμένου να κριθεί επιλέξιμη, πρέπει να πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
– Χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της φορολογικής δήλωσης του ενοίκου.
– Υφίσταται νόμιμα. Στην περίπτωση που ο ιδιοκτήτης του κτηρίου δε διαθέτει οικοδομική άδεια ή αυτή δεν ανταποκρίνεται στη τρέχουσα κατάσταση του κτηρίου, θα πρέπει να προσκομισθεί σχετικό νομιμοποιητικό έγγραφο, από το οποίο να προκύπτει ότι το κτήριο υφίσταται νόμιμα στο σύνολό του.
– Έχει καταταχθεί βάσει του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ), το οποίο έχει εκδοθεί μετά την ημερομηνία θέσπισης νέου πλαισίου Κ.ΕΝ.Α.Κ. και των Τεχνικών Οδηγιών του ΤΕΕ σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Δ.
– Δεν έχει κριθεί κατεδαφιστέα.
Επισημαίνεται ότι λόγω των ηλεκτρονικών διασταυρώσεων των στοιχείων κατοικίας που καταχωρούνται στην αίτηση, είναι απαραίτητο να εμπεριέχεται ο αριθμός ηλεκτροδότησης του ακινήτου τόσο στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του ενοίκου, όσο και στην οικεία δήλωση στοιχείων ακινήτων.
Σε περίπτωση που από τα στοιχεία της πλέον πρόσφατης (πριν την υποβολή της αίτησης) δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του επικαρπωτή/κύριου προκύπτει ότι το ακίνητο δεν ήταν σε χρήση (κενό διαμέρισμα, κενή μονοκατοικία) το εν λόγω φορολογικό έτος, δύναται για την πιστοποίηση της κύριας χρήσης κατοικίας να χρησιμοποιηθούν αντίστοιχα δικαιολογητικά ενός εκ των δύο προηγούμενων φορολογικών ετών από το έτος βάσει των εισοδημάτων του οποίου αξιολογείται η αίτηση.
Ειδικές Προϋποθέσεις Επιλεξιμότητας για Πολυκατοικίες
Στο πλαίσιο του προγράμματος και δεδομένου ότι:
α. το ενδιαφέρον από ενεργειακής πλευράς εστιάζεται στην λειτουργική συμπεριφορά του κτηρίου ως ενιαίο σύνολο ανά χρήση και
β. σε πολλές κατηγορίες κτηρίων για το επιτρεπτό της υλοποίησης παρεμβάσεων έχει εφαρμογή ο αστικός κώδικας και ειδικότερες συμφωνίες μεταξύ ιδιωτών, για να χαρακτηρισθεί μία πολυκατοικία επιλέξιμη κατοικία θα πρέπει να πληρούνται τα ακόλουθα:
– Σε περίπτωση μεικτής χρήσης, θα πρέπει τουλάχιστον το 50% του πλήθους των ιδιοκτησιών (διαμερίσματα και μη) του κτηρίου/ συγκροτήματος κτηρίων να χρησιμοποιείται ως κατοικία και να αποτελούν ένα ενιαίο διακριτό σύνολο (π.χ. θέρμανση από το ίδιο σύστημα, καταστήματα στο ισόγειο ή/και στον πρώτο όροφο και διαμερίσματα στους υπόλοιπους ορόφους). Δεν χαρακτηρίζονται όμως ως επιλέξιμες οι υπόλοιπες ιδιοκτησίες που δεν χρησιμοποιούνται για κατοικία (π.χ. κατάστημα στο ισόγειο κτηρίου).
– Μετά από απόφαση γενικής συνέλευσης, υποβάλλεται σχετική αίτηση από εκπρόσωπο του συνόλου των ιδιοκτητών των διαμερισμάτων με στοιχεία σχετικά με την ικανοποίηση των κριτηρίων επιλεξιμότητας του τμήματος του κτηρίου που χρησιμοποιείται ως κατοικία, καθώς και επιμέρους αιτήσεις από καθένα από τους ιδιοκτήτες διαμερισμάτων που επιθυμούν να ενταχθούν στο Πρόγραμμα.
– Υποβάλλεται Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης που αφορά συνολικά στο τμήμα του κτηρίου που χρησιμοποιείται ως κατοικία.
– Πραγματοποιούνται κοινόχρηστες παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης.
– Οι ιδιοκτήτες που δεν εντάσσονται ή δε θέλουν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα συμμετέχουν στην υλοποίηση των παρεμβάσεων που έχουν δηλωθεί στην Απόφαση Γενικής Συνέλευσης Πολυκατοικίας με ίδια κεφάλαια
Σημαντικές παρατηρήσεις επί των επιλέξιμων παρεμβάσεων:
1. Αντικατάσταση Κουφωμάτων. Βάσει των απαιτήσεων του προγράμματος για ενεργειακή αναβάθμιση, η παρέμβαση αφορά κατά βάση σε θερμομονωτικά/ θερμο-διακοπτόμενα κουφώματα με διπλούς υαλοπίνακες. Επιλέξιμη είναι και η αλλαγή μόνο του υαλοπίνακα με την προϋπόθεση ότι επιτυγχάνεται ενεργειακή αναβάθμιση του κουφώματος (υφιστάμενο πλαίσιο και υαλοπίνακας) πάνω από τις ελάχιστες απαιτήσεις.
Επιλέξιμη, επίσης, είναι η αντικατάσταση εξώπορτας σε μονοκατοικία και κουφωμάτων κλιμακοστασίου και φωταγωγού σε πολυκατοικία. Δεν συμπεριλαμβάνονται όμως “ανοίγματα” προς εσωτερικούς χώρους του κτηρίου θερμαινόμενους ή μη (π.χ. πόρτα διαμερίσματος). Στην κατηγορία αυτή γίνονται αποδεκτές και συμπληρωματικές (κι όχι αυτοτελείς) δαπάνες για σταθερά ή κινητά συστήματα σκίαση (τέντες, εξώφυλλα, ρολά, κλπ).
2. Τοποθέτηση θερμομόνωσης στο κτηριακό κέλυφος συμπεριλαμβανομένου του δώματος / στέγης και της πιλοτής. Στην κατηγορία αυτή είναι επιλέξιμη και η τοποθέτηση εσωτερικής θερμομόνωσης όταν η τοποθέτηση εξωτερικής θερμομόνωσης είναι τεχνικά αδύνατη ή δεν επιτρέπεται από την κείμενη νομοθεσία (π.χ. διατηρητέα κτήρια, παραδοσιακοί οικισμοί).
3. Αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης. Στην κατηγορία αυτή είναι επιλέξιμες:
– Η εγκατάσταση νέου ή αντικατάσταση συστήματος καυστήρα ή/και λέβητα με καινούριο σύστημα πετρελαίου ή φυσικού αερίου (κεντρικό ή ατομικό) Η εγκατάσταση / αντικατάσταση αφορά στον ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό του λεβητοστασίου στο σύνολό του και του δικτύου διανομής (αυτοματισμοί, κυκλοφορητές, καμινάδα, αντικατάσταση ή μόνωση σωληνώσεων, κλπ.). Δεν είναι επιλέξιμες οι δαπάνες για δεξαμενή πετρελαίου και τερματικές μονάδες απόδοσης θερμότητας (σώματα καλοριφέρ, ενδοδαπέδιο σύστημα, κλπ).
– Η τοποθέτηση διατάξεων αυτομάτου ελέγχου της λειτουργίας του συστήματος θέρμανσης, όπως χρονοδιακόπτες, αυτοματισμούς αντιστάθμισης ή/και υδραυλικής ισορροπίας για τη ρύθμιση των μερικών φορτίων (τρίοδη ή τετράοδη ηλεκτροβάννα, ρυθμιστές στροφών κυκλοφορητών, κλπ), θερμοστάτες χώρων, θερμοστατικές κεφαλές θερμαντικών σωμάτων, κλπ., συμπεριλαμβανομένων συστημάτων θερμιδομέτρησης για την κατανομή δαπανών θέρμανσης.
4. Αναβάθμιση με συστήματα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Στην κατηγορία αυτή είναι επιλέξιμη η τοποθέτηση ηλιακού συστήματος για την παροχή ζεστού νερού χρήσης ή/και υποβοήθηση του κυρίως συστήματος θέρμανσης (συλλέκτης, δοχείο αποθήκευσης νερού, βάση στήριξης, σωληνώσεις, κλπ) καθώς και συστήματος εξυπηρέτησης των φορτίων θέρμανσης/ ψύξης που λειτουργεί με την αξιοποίηση ανανεώσιμης πηγής ενέργειας, Α.Π.Ε., (π.χ. καυστήρας βιομάζας, αντλίες θερμότητας, ηλιοθερμικά συστήματα, κλπ.) ή συστήματος συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας υψηλής απόδοσης (ΣΗΘΥΑ) .
Λήψη δανείου
Ο ενδιαφερόμενος μετά την ολοκλήρωση υποβολής της αίτησης και τη λήψη του εξαψήφιου ηλεκτρονικού αριθμού πρωτοκόλλου, εφόσον επιθυμεί τη λήψη δανείου, καθιστά με επιλογή του στο πληροφοριακό σύστημα την αίτησή του “ενεργή για λήψη δανείου”, παρέχοντας τα στοιχεία που ζητούνται μεταξύ των οποίων και τυχόν στοιχεία εγγυητή. Στο σημείο αυτό μπορεί να επιλέξει και το ποσό που επιθυμεί για δάνειο.
Σε περίπτωση που απορριφθεί το αίτημα του ενδιαφερόμενου για λήψη δανείου, ο ενδιαφερόμενος έχει τη δυνατότητα να υποβάλει νέο αίτημα δανείου επιλέγοντας διαφορετικό Χρηματοπιστωτικό Οργανισμό. Σε περίπτωση που εγκριθεί από τον Χρηματοπιστωτικό Οργανισμό ποσό μικρότερο από το ποσό που έχει αιτηθεί ο ενδιαφερόμενος, τότε ο ενδιαφερόμενος έχει τη δυνατότητα να καλύψει το υπολειπόμενο ποσό της ιδιωτικής συμμετοχής με ίδια κεφάλαια. Τέλος, ο ενδιαφερόμενος έχει τη δυνατότητα σε κάθε χρονικό σημείο να κάνει αμετάκλητη δήλωση για μη λήψη δανείου και να προχωρήσει την αίτησή του σε κατάσταση “προς υπαγωγή”.
Έλεγχος επιλεξιμότητας αιτήσεων
Η διαδικασία αξιολόγησης και ελέγχου των αιτήσεων γίνεται με ευθύνη του Δικαιούχου.
Οι αιτήσεις υπάγονται στη βάση άμεσης αξιολόγησης, ήτοι αυτοτελούς αξιολόγησης της κάθε αίτησης στη βάση της αρχή της χρονικής προτεραιότητας (first in – first out), τους διαθέσιμους πόρους και το χρόνο ολοκλήρωσης του αιτήματος για λήψη δανείου.
Για την αποδοχή και υπαγωγή των αιτήσεων διενεργούνται μόνο αυτοματοποιημένοι ηλεκτρονικοί έλεγχοι μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας υποβολής αιτήσεων με διασταύρωση των υποβαλλόμενων στοιχείων κατάταξης σε κατηγορία Ωφελούμενου και έλεγχο τυπικής (αριθμητικής) πληρότητας των υποβαλλόμενων δικαιολογητικών.
Στη βάση των αποτελεσμάτων των ανωτέρω ελέγχων, τις εγκρίσεις δανείων από τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και της αρχή της χρονικής προτεραιότητας υποβολής της αίτησης, ο δικαιούχος καταρτίζει πίνακες κατάταξης αιτήσεων.
Επισημαίνεται ότι ο Δικαιούχος, βάσει των δικαιολογητικών που προσκομίζονται από τους Ωφελούμενους, θα διενεργήσει σε επόμενο στάδιο (και σε κάθε περίπτωση πριν την καταβολή των ωφελημάτων) τους απαραίτητους διοικητικούς ελέγχους για τη διαπίστωση, βάσει των υποβαλλόμενων δικαιολογητικών, της τήρησης του συνόλου των όρων και προϋποθέσεων του Προγράμματος. Εάν από τους ανωτέρω ελέγχους διαπιστωθεί αναντιστοιχία των στοιχείων των δικαιολογητικών με την απόφαση υπαγωγής και τους όρους του προγράμματος θα γίνεται ανάκληση της απόφασης υπαγωγής από το Δικαιούχο και θα επέρχονται οι σχετικές κυρώσεις. Στο πλαίσιο των ανωτέρω έλεγχων είναι δυνατό να ζητηθούν διευκρινήσεις επί των προσκομιζομένων δικαιολογητικών καθώς και πρόσθετα δικαιολογητικά διευκρινιστικού και μόνο χαρακτήρα, όπου απαιτείται. Σε κάθε περίπτωση δεν είναι δυνατή η προσκόμιση δικαιολογητικού για την κάλυψη των όρων και προϋποθέσεων υπαγωγής στο Πρόγραμμα, που να φέρει ημερομηνία μεταγενέστερη της ημερομηνίας ηλεκτρονικής υποβολής της αίτησης.
Ολοκλήρωση Έργου – Προσκόμιση Δικαιολογητικών – Έλεγχοι – Χορήγηση επιδότησης
Μετά την υλοποίηση των παρεμβάσεων και τη διενέργεια της δεύτερης ενεργειακής επιθεώρησης ακολουθείται η παρακάτω διαδικασία:
α) Ο Ωφελούμενος, και στην περίπτωση πολυκατοικίας ο εκπρόσωπος, καταχωρεί τη δήλωση πιστοποίησης για την ολοκλήρωση του έργου και την παροχή των κινήτρων του προγράμματος στο πληροφοριακό σύστημα επισυνάπτοντας τα παραστατικά δαπανών και τα λοιπά δικαιολογητικά του Παραρτήματος ΙΧ ή Χ (σ.σ. θα αναρτηθούν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα). Ο Ωφελούμενος ενημερώνεται από το πληροφοριακό σύστημα για τον τελικό συνολικό επιλέξιμο προϋπολογισμό καθώς και για το ποσό των ιδίων κεφαλαίων που απαιτείται να καταβάλει στους προμηθευτές/αναδόχους, στην περίπτωση που το άθροισμα των υποβαλλόμενων δαπανών υπερβαίνει τον τελικό συνολικό επιλέξιμο προϋπολογισμό ή/και τα ανώτατα όρια δαπανών του προγράμματος.
β) Διενεργείται έλεγχος των δικαιολογητικών από τον Δικαιούχο. Με βάση την απόφαση υπαγωγής και τα υποβαλλόμενα παραστατικά δαπανών, διαμορφώνεται ο τελικός συνολικός επιλέξιμος προϋπολογισμός του έργου.
γ) Επιπλέον, στην περίπτωση πολυκατοικίας, η διαμόρφωση του επιλέξιμου προϋπολογισμού της προηγούμενης παραγράφου β) ανά Ωφελούμενο γίνεται λαμβάνοντας υπόψη την αναλογία κόστους κοινόχρηστων παρεμβάσεων που έχει καταγραφεί στο έντυπο επιμερισμού κόστους.
δ) Ο Δικαιούχος εφόσον διαπιστώσει την καταβολή των ιδίων κεφαλαίων από τον Ωφελούμενο για την εξόφληση των δαπανών, ενημερώνει τον χρηματοπιστωτικό οργανισμό ώστε να καταβάλλει την επιχορήγηση και την εκταμίευση του συνόλου του δανείου, κατά περίπτωση, για την εξόφληση των επί πιστώσει παραστατικών δαπανών (αναδόχων / προμηθευτών κλπ) σύμφωνα με τα οριζόμενα στον οδηγό εφαρμογής και την καταβολή στον Ωφελούμενο του ποσού που του αντιστοιχεί για τα εξοφλημένα παραστατικά δαπάνης.
ε) Ο χρηματοπιστωτικός οργανισμός εκταμιεύει το σύνολο ή το υπόλοιπο του δανείου για όσους έχουν υπογράψει δανειακή σύμβαση και καταβάλλει την επιχορήγηση για την εξόφληση των επί πιστώσει παραστατικών δαπανών αναδόχων / προμηθευτών.
στ) Στην περίπτωση πολυκατοικίας, τα ποσά της ανωτέρω παραγράφου) χρησιμοποιούνται και για την πληρωμή του κόστους των κοινόχρηστων παρεμβάσεων, επιμεριζόμενα στους Ωφελούμενους.
η) Στην περίπτωση πληρωμών που έχουν διενεργηθεί από τον Ωφελούμενο, ήτοι αμοιβή ενεργειακό επιθεωρητή, αμοιβή για τυχόν μελέτες και καταβεβλημένες ασφαλιστικές εισφορές, που βαρύνουν τον Ωφελούμενο, ο χρηματοπιστωτικός οργανισμός καταβάλλει το αντίστοιχο ποσό στον Ωφελούμενο. Στην περίπτωση πολυκατοικίας το ανωτέρω ποσό καταβάλλεται στον εκπρόσωπο των Ωφελουμένων, ο οποίος το κατανέμει στους ιδιοκτήτες.
θ) Ο χρηματοπιστωτικός οργανισμός καταβάλλει το επιλέξιμο ποσό της αμοιβής του συμβούλου έργου για την εξόφληση του επί πιστώσει παραστατικού δαπάνης.
ι) Ο Δικαιούχος επισημαίνει στο σώμα των προσκομισθέντων παραστατικών δαπανών το ποσό της επιχορήγησης ως εξής: “Παραστατικό στο πλαίσιο του Προγράμματος Εξοικονόμηση κατ’ οίκον ΙΙ”. Στην περίπτωση πολυκατοικίας ο Δικαιούχος εκδίδει σχετική ανάλυση κόστους για τις κοινόχρηστες παρεμβάσεις ανά διαμέρισμα. Επιπλέον, ο Δικαιούχος οφείλει να εκδίδει σχετικές με το έργο βεβαιώσεις για τον επιλέξιμο προϋπολογισμό παρεμβάσεων, τις αμοιβές και το συνολικό επιχορηγούμενο ποσό, στην περίπτωση που υπάρχει πρόβλεψη στη νομοθεσία για σχετικά φορολογικά κίνητρα.
Επισημαίνεται ότι σε αυτό το στάδιο ο Δικαιούχος διενεργεί όλους τους απαραίτητους ελέγχους για τη διαπίστωση της τήρησης του συνόλου των όρων και προϋποθέσεων του Προγράμματος, βάσει της πληρότητας και του περιεχομένου του συνόλου των δικαιολογητικών που έχουν προσκομιστεί από τον Ωφελούμενο. Σε περίπτωση που κατά την ανωτέρω διαδικασία προκύψει ότι δεν πληρούνται οι όροι και προϋποθέσεις του Προγράμματος για κάποιες αιτήσεις, ο Δικαιούχος προβαίνει σε ανάκληση της απόφασης υπαγωγής, κατά το μέρος που αφορά τις εν λόγω αιτήσεις και ενημερώνει μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας υποβολής αιτήσεων τους Ωφελούμενους.
Υπογραμμίζεται ότι το έργο θεωρείται ολοκληρωμένο όταν έχουν υλοποιηθεί οι παρεμβάσεις (στην περίπτωση πολυκατοικίας οι παρεμβάσεις του συνόλου των ιδιοκτητών, καθώς και οι κοινόχρηστες παρεμβάσεις) και έχουν εξοφληθεί οι σχετικές δαπάνες.